-1.25°C
Mạng lưới trạm quan trắc cảnh báo ứng phó
Chú giải
Trạm quan trắc
TIN TỨC PHÒNG CHỐNG THIÊN TAI
Cảnh báo sớm thiên tai dựa vào cộng đồng
Theo các nhà khoa học, qua cơn bão số 3 (Yagi) vừa qua cho thấy, người dân ở các vùng chịu tai biến tự nhiên mạnh tuy đã chú ý hơn tới các dấu hiệu như vết nứt trên sườn đồi, nhưng chưa biết đánh giá và nhận định mức độ nguy hiểm cho nên còn lúng túng trong công tác phòng tránh; những điểm thiệt hại nặng thường là nơi chưa có nhóm xung kích phòng chống thiên tai; nếu người dân có được thông tin cảnh báo sớm thì sẽ chủ động ứng phó hơn… Bởi vậy, vấn đề cảnh báo sớm thiên tai dựa vào cộng đồng một lần nữa được đặt ra, coi đó là một trong những giải pháp hiệu quả để chủ động phòng chống, giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai gây ra. Sau mỗi trận thiên tai, trước thiệt hại lớn về người và tài sản, nhiều người vẫn băn khoăn liệu có thể cảnh báo sớm thiên tai để giảm thiểu thiệt hại hay không. Trả lời câu hỏi này, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Tuấn Anh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Viện trưởng Viện Địa chất cho biết, đối với cảnh báo sớm tai biến sạt lở, có thể sử dụng các phương pháp như: Lắp đặt thiết bị quan trắc tự động ghi đo sự dịch chuyển của khối trượt và chuyển vị của sườn dốc. Khi sự dịch chuyển này vượt quá giới hạn có thể gây thảm họa thì hệ thống sẽ thông báo cho chính quyền và người dân kịp di dời khỏi nơi nguy hiểm. Thực tế, từ những năm 90 của thế kỷ 20, Viện Địa chất (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) đã sớm ứng dụng các công nghệ tiên tiến xây dựng trạm quan trắc tự động tai biến sạt lở ở nhiều khu vực như các tỉnh Hòa Bình, Hà Giang và một số tỉnh Tây Nguyên. Tuy nhiên, hạn chế của phương pháp này đó là trên toàn bộ khu vực miền núi Việt Nam tồn tại vô vàn mái dốc, sườn núi có nguy cơ sạt lở, chúng ta không có đủ kinh phí và nhân lực thực hiện công việc này. Mặt khác, ở nhiều nơi không có sóng điện thoại di động, không có internet, không có hệ thống điện thì công tác truyền tín hiệu về trung tâm phân tích cảnh báo không thể thực hiện được. Về cảnh báo sớm tai biến lũ quét, do đặc trưng xảy ra nhanh, bất ngờ, việc cảnh báo sớm lũ quét còn gặp rất nhiều khó khăn, các nghiên cứu khoa học-công nghệ vẫn còn trong giai đoạn thử nghiệm. Trước thực tế đó, các nhà khoa học cho rằng, cần phát huy hiệu quả vai trò của các cán bộ cơ sở, xã, thôn, các tổ, đội xung kích, người dân trong phòng tránh thiên tai, qua việc phát hiện sớm các dấu hiệu trượt lở, lũ quét. Từ năm 2021 đến nay, nhóm các nhà khoa học của Viện Địa chất đã và đang thực hiện đề tài cấp nhà nước "Nghiên cứu xây dựng hệ thống cảnh báo sớm cấp thôn, bản tích hợp tai biến trượt lở, lũ bùn đá, lũ quét có sự tham gia của cộng đồng tại một số khu vực trọng điểm miền núi phía bắc". Mục tiêu của đề tài nhằm xây dựng cơ sở khoa học và thực tiễn của việc cảnh báo sớm các thiên tai trượt lở, lũ bùn đá, lũ quét ở cấp thôn, bản tại các tỉnh miền núi phía bắc có sự tham gia của cộng đồng. Trong khuôn khổ đề tài, người dân trong 3 khu vực thử nghiệm tại xã Bản Rịa (Hà Giang) xã Cát Thịnh (Yên Bái) xã Chiềng Đông (Sơn La) sẽ là những mắt xích quan trọng trong hệ thống cảnh báo sớm bên cạnh trạm quan trắc và trung tâm xử lý dữ liệu quan trắc. Tiến sĩ Đào Minh Đức, chủ nhiệm đề tài cho biết, người dân ở thôn, bản nắm hiện trạng những nơi có nguy cơ sạt lở rõ nhất, nhưng kinh nghiệm của họ còn rời rạc, kỹ năng phòng tránh thiên tai chưa đầy đủ. Chính vì thế, một trong những nhiệm vụ của đề tài là đào tạo, tập huấn cho người dân nhận biết, phát hiện sớm các dấu hiệu của sạt lở, lũ quét, mọi phát hiện của người dân được chia sẻ lên hệ thống thiết bị cảnh báo sớm. Cùng với dữ liệu quan trắc, các chuyên gia sẽ phân tích, ra thông tin cảnh báo đến người dân. Bên cạnh đó, các khu vực thử nghiệm thành lập đội xung kích cảnh báo tại chỗ để báo động khi có nguy cấp về thiên tai. Đến tháng 9/2024, đề tài đã hoàn thành tài liệu quan trọng về nhận dạng các tai biến trượt lở, lũ quét, lũ bùn đá, từ đó tổng hợp lại thành các dấu hiệu phát hiện cảnh báo sớm tai biến. Đây chính là tài liệu để hướng dẫn người dân địa phương nhận diện sớm các dấu hiệu tai biến như: nứt trên sườn, dòng suối đổi mầu, cây nghiêng trên sườn dốc, nước ngầm rỉ ra nhiều trên vách ta-luy, đất đá rung lắc, lăn trên sườn… Đồng thời, đã xây dựng tiêu chí các cấp báo động tai biến trượt lở, lũ bùn đá, lũ quét cấp thôn, bản để nhóm xung kích cảnh báo ở thôn, bản định hướng phương án báo động trong tình huống nguy cấp. Theo Tiến sĩ Đào Minh Đức, qua các đợt thiên tai vừa qua, kết quả bước đầu của đề tài đã giúp các địa phương triển khai các phương án phòng chống thiên tai một cách chủ động và kỹ lưỡng hơn. Các dấu hiệu nhận biết sớm tai biến đã trở thành công cụ hữu ích cho người dân phát hiện vết nứt trên sườn dốc, nhận biết dòng lũ dâng lên nhanh, dòng nước đổi mầu, vách ta-luy rỉ nước thành dòng, cây cối ngả nghiêng trên sườn dốc. Chính quyền địa phương đã bước đầu biết trước những vị trí có nguy cơ cao của trượt lở. Các thành viên nhóm xung kích phòng chống thiên tai cấp thôn, bản đã dần nắm được quy trình cảnh báo, biết tự xây dựng phương án cảnh báo như: lập chốt cảnh báo, phân công theo dõi diễn biến, lên phương án di tản. Chỉ riêng tại khu vực xã Bản Rịa từ tháng 4 đến tháng 9/2024 xuất hiện 62 điểm sạt lở nhưng không xảy ra thiệt hại về người. "Quan trọng nhất là người dân đã dần nâng cao ý thức về phòng chống thiên tai, tăng mức độ tương tác với các chuyên gia để hoàn thiện các quy trình cảnh báo sớm" - Tiến sĩ Đào Minh Đức chia sẻ. Dựa vào các số liệu thu thập từ hệ thống với dữ liệu vệ tinh, đề tài đã triển khai thử nghiệm nhắn tin cảnh báo tới các thành viên tổ xung kích phòng chống thiên tai cấp xã. Kiểm chứng cho thấy, hầu hết các tin nhắn cảnh báo đều phù hợp với thực tế diễn ra sự kiện thiên tai ở các xã thử nghiệm. Ngoài ra, theo ghi nhận của nhóm nghiên cứu, với các thông tin cảnh báo sớm đã giúp người dân chủ động hơn trong sinh hoạt và sản xuất. Tiến sĩ Đào Minh Đức dẫn chứng, do đặc thù thôn, bản bị chia cắt bởi các con suối, cho nên người dân bình thường vẫn đi lại qua lòng suối cạn, nhưng khi nước lên, có thông tin cảnh báo thì người dân không mạo hiểm đi qua các đập tràn. Thành viên nhóm xung kích phòng chống thiên tai cũng nhận định giá trị của bản tin cảnh báo mà đề tài đang cung cấp khá phù hợp với nhu cầu của người dân. Phó Giáo sư, Tiến sĩ khoa học Vũ Cao Minh, nguyên Phó Viện trưởng Viện Địa chất cho rằng, đề tài đi rất đúng hướng, khi xác định vai trò quan trọng của người dân trong chủ động phòng chống thiên tai, đã đến lúc phòng chống thiên tai miền núi phải dựa căn bản vào cộng đồng. Được biết, đề tài sẽ kết thúc trong năm 2025, khi đó sẽ có hệ thống cảnh báo sớm cấp thôn, bản về trượt lở, lũ bùn đá, lũ quét chuyển giao cho đơn vị quản lý và phòng chống thiên tai ở các tỉnh Yên Bái, Sơn La, Hà Giang, các địa phương có nguy cơ rất cao về sạt lở và lũ quét. Nguồn báo nhân dân:...
Khẩn trương ứng phó sạt lở nghiêm trọng tại Sơn La, bảo đảm an toàn cho nhân dân
Ngày 9/9, Ủy ban nhân dân xã Tường Hạ, huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La báo cáo tình hình sạt lở nghiêm trọng trên tuyến đường từ ngã ba bản Pa đi xã Kim Bon và nhiều điểm nguy cơ cao trên địa bàn. Tại Km0+200 (bản Pa), sau mưa lớn kéo dài, toàn bộ khối đất đá đã sạt xuống, gây đứt gãy hoàn toàn một đoạn đường dài 85m, khiến tuyến giao thông huyết mạch vào xã Kim Bon bị chia cắt. Sạt lở gây thiệt hại về hạ tầng điện, làm đổ cột, hỏng trạm cắt, ước tính thiệt hại khoảng 1 tỷ đồng. Chính quyền địa phương đã huy động lực lượng di dời người dân, mở đường tạm cho xe máy và người dân đi bộ lưu thông tránh qua đoạn sạt lở nguy hiểm, duy trì trực 24/24, đồng thời kiến nghị tỉnh sớm kiểm tra, có giải pháp căn cơ, bảo đảm an toàn tính mạng, tài sản và khôi phục giao thông phục vụ nhân dân. Nguồn báo Nhân dân:...
“Lính canh” sạt lở, lũ quét giúp dân dễ nhận biết nguy hiểm
VTV.vn - Những năm gần đây, Việt Nam đã bắt đầu làm chủ công nghệ đo mưa kèm cảnh báo sạt lở đất. Mô hình thí điểm tại xã Trà Leng (Quảng Nam) đã mang lại hiệu quả thiết thực. Tiếng còi báo động đã dần quen với bà con Trà Leng (Nam Trà My, Quảng Nam). Khi lượng mưa vượt ngưỡng 50 mm/h, hoặc 100 mm/đợt, tiếng còi này sẽ được phát lên để cảnh báo người dân. Cụm thiết bị đo mưa và cảnh báo tự động vừa hoàn thành lắp đặt hơn một tháng nay, đã giúp người dân Trà Leng có thể biết rõ lượng mưa đang ở ngưỡng nào. Tại Bằng La, Tắc Pát, xã Trà Leng mưa do bão số 4 vừa qua có lúc lên tới hơn 100 mm, sạt lở đã xuất hiện. "Mưa to thì chưa biết cách tránh bão, giờ về đây có máy báo mưa to, ở đây cũng yên tâm hơn", anh Hồ Văn Dân (làng Bằng La, thôn 2, xã Trà Leng, Nam Trà My, Quảng Nam) chia sẻ. Còi báo động giúp người dân dễ dàng nhận biết nguy hiểm do sạt lở đất đang cận kề để chủ động sơ tán. Còn số liệu từ hệ thống cảnh báo lại giúp ích cho chính quyền địa phương. Họ có thể sớm đưa ra quyết định dân cư ở khu vực nào phải sơ tán. "Đối với xã, khi cảnh báo lượng mưa vượt 100 mm, lượng mưa rất to, xã sẽ có phương án chủ động sơ tán bà con đến nơi an toàn nhất", Ông Lê Đinh Lực (Phó Chủ tịch UBND xã Trà Leng, Nam Trà My, Quảng Nam) cho hay. Hệ thống cảnh báo được kích hoạt từ cảm biến đo mưa. Việc thiết kế sao cho phù hợp với điều kiện vật chất và thiên tai ở vùng núi cũng đã được tính đến. "Khi mưa bão, nguồn điện không ổn định và mất thì chúng tôi dùng hệ thống năng lượng mặt trời và ắc quy dự phòng. Hệ thống của chúng tôi kết nối không dây và kết nối LORA, không phụ thuộc vào mạng viễn thông", ông Văn Phú Chính (Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tư vấn và Phát triển kỹ thuật Tài nguyên nước) cho biết. Một hệ thống cảnh báo đặt ngay giữa làng của gần 100 hộ đồng bào Mơ Nông tái định cư được ví như một loại bảo hiểm đặc biệt trước thiên tai. Bằng La, tên mới của Nóc ông Đề ngày nào, đã khoác lên mình diện mạo mới, an toàn...
Phòng, chống thiên tai và cảnh báo sớm trong vận hành chính quyền hai cấp
Sáng 12-8, tại phường Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình, Báo Nông nghiệp và Môi trường phối hợp Cục Quản lý đê điều và phòng, chống thiên tai, Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Ninh Bình tổ chức Diễn đàn “Phòng, chống thiên tai và cảnh báo sớm trong vận hành chính quyền hai cấp”. Theo thống kê của Văn phòng Giảm nhẹ rủi ro thiên tai Liên hợp quốc, trong 20 năm qua, thiên tai toàn cầu tăng 75%, gây hơn 1 triệu ca tử vong, ảnh hưởng 4 tỷ người và thiệt hại gần 3.000 tỷ USD. Việt Nam là một trong 5 quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của thiên tai và biến đổi khí hậu. Mỗi năm, nước ta phải đối mặt với 10-15 cơn bão và áp thấp nhiệt đới, cùng nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan khác như mưa lớn cục bộ, lũ quét, sạt lở đất, hạn hán, xâm nhập mặn. Ông Nguyễn Xuân Tùng, Phó trưởng phòng Phòng Ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai, Cục Quản lý đê điều và phòng, chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho hay, trung bình mỗi năm thiên tai xảy ra ở nước ta làm 240 người chết và mất tích, thiệt hại kinh tế gần 30.000 tỷ đồng. Các hiện tượng lũ quét, sạt lở đất ngày càng gia tăng, nhất là ở miền núi phía Bắc và miền Trung. Những đợt thiên tai gần đây như bão Yagi và mưa lũ sau bão tháng 9-2024 làm 345 người chết, mất tích, tổng thiệt hại kinh tế khoảng 84.500 tỷ đồng, bão số 3 (2025) và mưa lũ trái mùa cho thấy, nếu không có sự chủ động từ chính quyền cơ sở và phối hợp đồng bộ giữa các cấp, thiệt hại sẽ lớn hơn rất nhiều. Sau khi mô hình chính quyền hai cấp được áp dụng từ ngày 1-7-2025, Cục Quản lý đê điều và phòng, chống thiên tai, ngoài nhiệm vụ chính là tham mưu, chỉ đạo và điều phối công tác phòng, chống thiên tai trên phạm vi cả nước, Cục còn có thêm trách nhiệm đảm bảo sự kết nối thông suốt giữa cấp tỉnh và cấp xã - nơi trực tiếp ứng phó. Cục là cầu nối chiến lược, giúp chính quyền cấp tỉnh phát huy năng lực chỉ đạo, huy động nguồn lực, đồng thời hỗ trợ cấp xã nâng cao khả năng xử lý tình huống tại chỗ. Chính quyền địa phương, đặc biệt là cấp xã, chính là mắt xích quan trọng kết nối giữa hệ thống chỉ đạo từ cấp tỉnh, các cơ quan chuyên môn và cộng đồng dân cư. Khi được trao quyền và có đủ nguồn lực, cấp xã có thể xử lý nhanh tình huống, tham gia ứng phó ngay từ giờ đầu và hạn chế tối đa thiệt hại do thiên tai gây ra. Phát biểu tại diễn đàn, ông Cao Đức Phát, nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường), Chủ tịch Hội đồng Quản lý Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai nhấn mạnh, nước ta thường xuyên phải hứng chịu bão, mưa, lũ, sạt lở đất… Từ ngày 1-7-2025, chúng ta thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp vì thế công tác phòng, chống, ứng phó thiên tai cần phải khẩn trương có sự điều chỉnh. Những vấn đề chính trong công tác phòng, chống thiên tai đặt ra hiện nay: Hệ thống chỉ đạo: Đầu mối, thẩm quyền và các kênh liên lạc; kế hoạch ứng phó; lực lượng ứng phó ở các cấp; vật tư dự phòng; cơ chế, chính sách, luật pháp. Mặt khác phải tiếp tục tăng cường năng lực để đáp ứng yêu cầu phòng, chống thiên tai có xu hướng ngày càng gay gắt...
Cảnh báo sớm thiên tai dựa vào cộng đồng
Theo các nhà khoa học, qua cơn bão số 3 (Yagi) vừa qua cho thấy, người dân ở các vùng chịu tai biến tự nhiên mạnh tuy đã chú ý hơn tới các dấu hiệu như vết nứt trên sườn đồi, nhưng chưa biết đánh giá và nhận định mức độ nguy hiểm cho nên còn lúng túng trong công tác phòng tránh; những điểm thiệt hại nặng thường là nơi chưa có nhóm xung kích phòng chống thiên tai; nếu người dân có được thông tin cảnh báo sớm thì sẽ chủ động ứng phó hơn… Bởi vậy, vấn đề cảnh báo sớm thiên tai dựa vào cộng đồng một lần nữa được đặt ra, coi đó là một trong những giải pháp hiệu quả để chủ động phòng chống, giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai gây ra. Sau mỗi trận thiên tai, trước thiệt hại lớn về người và tài sản, nhiều người vẫn băn khoăn liệu có thể cảnh báo sớm thiên tai để giảm thiểu thiệt hại hay không. Trả lời câu hỏi này, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Tuấn Anh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Viện trưởng Viện Địa chất cho biết, đối với cảnh báo sớm tai biến sạt lở, có thể sử dụng các phương pháp như: Lắp đặt thiết bị quan trắc tự động ghi đo sự dịch chuyển của khối trượt và chuyển vị của sườn dốc. Khi sự dịch chuyển này vượt quá giới hạn có thể gây thảm họa thì hệ thống sẽ thông báo cho chính quyền và người dân kịp di dời khỏi nơi nguy hiểm. Thực tế, từ những năm 90 của thế kỷ 20, Viện Địa chất (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) đã sớm ứng dụng các công nghệ tiên tiến xây dựng trạm quan trắc tự động tai biến sạt lở ở nhiều khu vực như các tỉnh Hòa Bình, Hà Giang và một số tỉnh Tây Nguyên. Tuy nhiên, hạn chế của phương pháp này đó là trên toàn bộ khu vực miền núi Việt Nam tồn tại vô vàn mái dốc, sườn núi có nguy cơ sạt lở, chúng ta không có đủ kinh phí và nhân lực thực hiện công việc này. Mặt khác, ở nhiều nơi không có sóng điện thoại di động, không có internet, không có hệ thống điện thì công tác truyền tín hiệu về trung tâm phân tích cảnh báo không thể thực hiện được. Về cảnh báo sớm tai biến lũ quét, do đặc trưng xảy ra nhanh, bất ngờ, việc cảnh báo sớm lũ quét còn gặp rất nhiều khó khăn, các nghiên cứu khoa học-công nghệ vẫn còn trong giai đoạn thử nghiệm. Trước thực tế đó, các nhà khoa học cho rằng, cần phát huy hiệu quả vai trò của các cán bộ cơ sở, xã, thôn, các tổ, đội xung kích, người dân trong phòng tránh thiên tai, qua việc phát hiện sớm các dấu hiệu trượt lở, lũ quét. Từ năm 2021 đến nay, nhóm các nhà khoa học của Viện Địa chất đã và đang thực hiện đề tài cấp nhà nước "Nghiên cứu xây dựng hệ thống cảnh báo sớm cấp thôn, bản tích hợp tai biến trượt lở, lũ bùn đá, lũ quét có sự tham gia của cộng đồng tại một số khu vực trọng điểm miền núi phía bắc". Mục tiêu của đề tài nhằm xây dựng cơ sở khoa học và thực tiễn của việc cảnh báo sớm các thiên tai trượt lở, lũ bùn đá, lũ quét ở cấp thôn, bản tại các tỉnh miền núi phía bắc có sự tham gia của cộng đồng. Trong khuôn khổ đề tài, người dân trong 3 khu vực thử nghiệm tại xã Bản Rịa (Hà Giang) xã Cát Thịnh (Yên Bái) xã Chiềng Đông (Sơn La) sẽ là những mắt xích quan trọng trong hệ thống cảnh báo sớm bên cạnh trạm quan trắc và trung tâm xử lý dữ liệu quan trắc. Tiến sĩ Đào Minh Đức, chủ nhiệm đề tài cho biết, người dân ở thôn, bản nắm hiện trạng những nơi có nguy cơ sạt lở rõ nhất, nhưng kinh nghiệm của họ còn rời rạc, kỹ năng phòng tránh thiên tai chưa đầy đủ. Chính vì thế, một trong những nhiệm vụ của đề tài là đào tạo, tập huấn cho người dân nhận biết, phát hiện sớm các dấu hiệu của sạt lở, lũ quét, mọi phát hiện của người dân được chia sẻ lên hệ thống thiết bị cảnh báo sớm. Cùng với dữ liệu quan trắc, các chuyên gia sẽ phân tích, ra thông tin cảnh báo đến người dân. Bên cạnh đó, các khu vực thử nghiệm thành lập đội xung kích cảnh báo tại chỗ để báo động khi có nguy cấp về thiên tai. Đến tháng 9/2024, đề tài đã hoàn thành tài liệu quan trọng về nhận dạng các tai biến trượt lở, lũ quét, lũ bùn đá, từ đó tổng hợp lại thành các dấu hiệu phát hiện cảnh báo sớm tai biến. Đây chính là tài liệu để hướng dẫn người dân địa phương nhận diện sớm các dấu hiệu tai biến như: nứt trên sườn, dòng suối đổi mầu, cây nghiêng trên sườn dốc, nước ngầm rỉ ra nhiều trên vách ta-luy, đất đá rung lắc, lăn trên sườn… Đồng thời, đã xây dựng tiêu chí các cấp báo động tai biến trượt lở, lũ bùn đá, lũ quét cấp thôn, bản để nhóm xung kích cảnh báo ở thôn, bản định hướng phương án báo động trong tình huống nguy cấp. Theo Tiến sĩ Đào Minh Đức, qua các đợt thiên tai vừa qua, kết quả bước đầu của đề tài đã giúp các địa phương triển khai các phương án phòng chống thiên tai một cách chủ động và kỹ lưỡng hơn. Các dấu hiệu nhận biết sớm tai biến đã trở thành công cụ hữu ích cho người dân phát hiện vết nứt trên sườn dốc, nhận biết dòng lũ dâng lên nhanh, dòng nước đổi mầu, vách ta-luy rỉ nước thành dòng, cây cối ngả nghiêng trên sườn dốc. Chính quyền địa phương đã bước đầu biết trước những vị trí có nguy cơ cao của trượt lở. Các thành viên nhóm xung kích phòng chống thiên tai cấp thôn, bản đã dần nắm được quy trình cảnh báo, biết tự xây dựng phương án cảnh báo như: lập chốt cảnh báo, phân công theo dõi diễn biến, lên phương án di tản. Chỉ riêng tại khu vực xã Bản Rịa từ tháng 4 đến tháng 9/2024 xuất hiện 62 điểm sạt lở nhưng không xảy ra thiệt hại về người. "Quan trọng nhất là người dân đã dần nâng cao ý thức về phòng chống thiên tai, tăng mức độ tương tác với các chuyên gia để hoàn thiện các quy trình cảnh báo sớm" - Tiến sĩ Đào Minh Đức chia sẻ. Dựa vào các số liệu thu thập từ hệ thống với dữ liệu vệ tinh, đề tài đã triển khai thử nghiệm nhắn tin cảnh báo tới các thành viên tổ xung kích phòng chống thiên tai cấp xã. Kiểm chứng cho thấy, hầu hết các tin nhắn cảnh báo đều phù hợp với thực tế diễn ra sự kiện thiên tai ở các xã thử nghiệm. Ngoài ra, theo ghi nhận của nhóm nghiên cứu, với các thông tin cảnh báo sớm đã giúp người dân chủ động hơn trong sinh hoạt và sản xuất. Tiến sĩ Đào Minh Đức dẫn chứng, do đặc thù thôn, bản bị chia cắt bởi các con suối, cho nên người dân bình thường vẫn đi lại qua lòng suối cạn, nhưng khi nước lên, có thông tin cảnh báo thì người dân không mạo hiểm đi qua các đập tràn. Thành viên nhóm xung kích phòng chống thiên tai cũng nhận định giá trị của bản tin cảnh báo mà đề tài đang cung cấp khá phù hợp với nhu cầu của người dân. Phó Giáo sư, Tiến sĩ khoa học Vũ Cao Minh, nguyên Phó Viện trưởng Viện Địa chất cho rằng, đề tài đi rất đúng hướng, khi xác định vai trò quan trọng của người dân trong chủ động phòng chống thiên tai, đã đến lúc phòng chống thiên tai miền núi phải dựa căn bản vào cộng đồng. Được biết, đề tài sẽ kết thúc trong năm 2025, khi đó sẽ có hệ thống cảnh báo sớm cấp thôn, bản về trượt lở, lũ bùn đá, lũ quét chuyển giao cho đơn vị quản lý và phòng chống thiên tai ở các tỉnh Yên Bái, Sơn La, Hà Giang, các địa phương có nguy cơ rất cao về sạt lở và lũ quét. Nguồn báo nhân dân:...
Khẩn trương ứng phó sạt lở nghiêm trọng tại Sơn La, bảo đảm an toàn cho nhân dân
Ngày 9/9, Ủy ban nhân dân xã Tường Hạ, huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La báo cáo tình hình sạt lở nghiêm trọng trên tuyến đường từ ngã ba bản Pa đi xã Kim Bon và nhiều điểm nguy cơ cao trên địa bàn. Tại Km0+200 (bản Pa), sau mưa lớn kéo dài, toàn bộ khối đất đá đã sạt xuống, gây đứt gãy hoàn toàn một đoạn đường dài 85m, khiến tuyến giao thông huyết mạch vào xã Kim Bon bị chia cắt. Sạt lở gây thiệt hại về hạ tầng điện, làm đổ cột, hỏng trạm cắt, ước tính thiệt hại khoảng 1 tỷ đồng. Chính quyền địa phương đã huy động lực lượng di dời người dân, mở đường tạm cho xe máy và người dân đi bộ lưu thông tránh qua đoạn sạt lở nguy hiểm, duy trì trực 24/24, đồng thời kiến nghị tỉnh sớm kiểm tra, có giải pháp căn cơ, bảo đảm an toàn tính mạng, tài sản và khôi phục giao thông phục vụ nhân dân. Nguồn báo Nhân dân:...
“Lính canh” sạt lở, lũ quét giúp dân dễ nhận biết nguy hiểm
VTV.vn - Những năm gần đây, Việt Nam đã bắt đầu làm chủ công nghệ đo mưa kèm cảnh báo sạt lở đất. Mô hình thí điểm tại xã Trà Leng (Quảng Nam) đã mang lại hiệu quả thiết thực. Tiếng còi báo động đã dần quen với bà con Trà Leng (Nam Trà My, Quảng Nam). Khi lượng mưa vượt ngưỡng 50 mm/h, hoặc 100 mm/đợt, tiếng còi này sẽ được phát lên để cảnh báo người dân. Cụm thiết bị đo mưa và cảnh báo tự động vừa hoàn thành lắp đặt hơn một tháng nay, đã giúp người dân Trà Leng có thể biết rõ lượng mưa đang ở ngưỡng nào. Tại Bằng La, Tắc Pát, xã Trà Leng mưa do bão số 4 vừa qua có lúc lên tới hơn 100 mm, sạt lở đã xuất hiện. "Mưa to thì chưa biết cách tránh bão, giờ về đây có máy báo mưa to, ở đây cũng yên tâm hơn", anh Hồ Văn Dân (làng Bằng La, thôn 2, xã Trà Leng, Nam Trà My, Quảng Nam) chia sẻ. Còi báo động giúp người dân dễ dàng nhận biết nguy hiểm do sạt lở đất đang cận kề để chủ động sơ tán. Còn số liệu từ hệ thống cảnh báo lại giúp ích cho chính quyền địa phương. Họ có thể sớm đưa ra quyết định dân cư ở khu vực nào phải sơ tán. "Đối với xã, khi cảnh báo lượng mưa vượt 100 mm, lượng mưa rất to, xã sẽ có phương án chủ động sơ tán bà con đến nơi an toàn nhất", Ông Lê Đinh Lực (Phó Chủ tịch UBND xã Trà Leng, Nam Trà My, Quảng Nam) cho hay. Hệ thống cảnh báo được kích hoạt từ cảm biến đo mưa. Việc thiết kế sao cho phù hợp với điều kiện vật chất và thiên tai ở vùng núi cũng đã được tính đến. "Khi mưa bão, nguồn điện không ổn định và mất thì chúng tôi dùng hệ thống năng lượng mặt trời và ắc quy dự phòng. Hệ thống của chúng tôi kết nối không dây và kết nối LORA, không phụ thuộc vào mạng viễn thông", ông Văn Phú Chính (Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tư vấn và Phát triển kỹ thuật Tài nguyên nước) cho biết. Một hệ thống cảnh báo đặt ngay giữa làng của gần 100 hộ đồng bào Mơ Nông tái định cư được ví như một loại bảo hiểm đặc biệt trước thiên tai. Bằng La, tên mới của Nóc ông Đề ngày nào, đã khoác lên mình diện mạo mới, an toàn...
Phòng, chống thiên tai và cảnh báo sớm trong vận hành chính quyền hai cấp
Sáng 12-8, tại phường Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình, Báo Nông nghiệp và Môi trường phối hợp Cục Quản lý đê điều và phòng, chống thiên tai, Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Ninh Bình tổ chức Diễn đàn “Phòng, chống thiên tai và cảnh báo sớm trong vận hành chính quyền hai cấp”. Theo thống kê của Văn phòng Giảm nhẹ rủi ro thiên tai Liên hợp quốc, trong 20 năm qua, thiên tai toàn cầu tăng 75%, gây hơn 1 triệu ca tử vong, ảnh hưởng 4 tỷ người và thiệt hại gần 3.000 tỷ USD. Việt Nam là một trong 5 quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của thiên tai và biến đổi khí hậu. Mỗi năm, nước ta phải đối mặt với 10-15 cơn bão và áp thấp nhiệt đới, cùng nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan khác như mưa lớn cục bộ, lũ quét, sạt lở đất, hạn hán, xâm nhập mặn. Ông Nguyễn Xuân Tùng, Phó trưởng phòng Phòng Ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai, Cục Quản lý đê điều và phòng, chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho hay, trung bình mỗi năm thiên tai xảy ra ở nước ta làm 240 người chết và mất tích, thiệt hại kinh tế gần 30.000 tỷ đồng. Các hiện tượng lũ quét, sạt lở đất ngày càng gia tăng, nhất là ở miền núi phía Bắc và miền Trung. Những đợt thiên tai gần đây như bão Yagi và mưa lũ sau bão tháng 9-2024 làm 345 người chết, mất tích, tổng thiệt hại kinh tế khoảng 84.500 tỷ đồng, bão số 3 (2025) và mưa lũ trái mùa cho thấy, nếu không có sự chủ động từ chính quyền cơ sở và phối hợp đồng bộ giữa các cấp, thiệt hại sẽ lớn hơn rất nhiều. Sau khi mô hình chính quyền hai cấp được áp dụng từ ngày 1-7-2025, Cục Quản lý đê điều và phòng, chống thiên tai, ngoài nhiệm vụ chính là tham mưu, chỉ đạo và điều phối công tác phòng, chống thiên tai trên phạm vi cả nước, Cục còn có thêm trách nhiệm đảm bảo sự kết nối thông suốt giữa cấp tỉnh và cấp xã - nơi trực tiếp ứng phó. Cục là cầu nối chiến lược, giúp chính quyền cấp tỉnh phát huy năng lực chỉ đạo, huy động nguồn lực, đồng thời hỗ trợ cấp xã nâng cao khả năng xử lý tình huống tại chỗ. Chính quyền địa phương, đặc biệt là cấp xã, chính là mắt xích quan trọng kết nối giữa hệ thống chỉ đạo từ cấp tỉnh, các cơ quan chuyên môn và cộng đồng dân cư. Khi được trao quyền và có đủ nguồn lực, cấp xã có thể xử lý nhanh tình huống, tham gia ứng phó ngay từ giờ đầu và hạn chế tối đa thiệt hại do thiên tai gây ra. Phát biểu tại diễn đàn, ông Cao Đức Phát, nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường), Chủ tịch Hội đồng Quản lý Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai nhấn mạnh, nước ta thường xuyên phải hứng chịu bão, mưa, lũ, sạt lở đất… Từ ngày 1-7-2025, chúng ta thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp vì thế công tác phòng, chống, ứng phó thiên tai cần phải khẩn trương có sự điều chỉnh. Những vấn đề chính trong công tác phòng, chống thiên tai đặt ra hiện nay: Hệ thống chỉ đạo: Đầu mối, thẩm quyền và các kênh liên lạc; kế hoạch ứng phó; lực lượng ứng phó ở các cấp; vật tư dự phòng; cơ chế, chính sách, luật pháp. Mặt khác phải tiếp tục tăng cường năng lực để đáp ứng yêu cầu phòng, chống thiên tai có xu hướng ngày càng gay gắt...
CÁC CƠ QUAN PHỐI HỢP THỰC HIỆN ĐỀ TÀI ĐTĐL.CN 78.21
